A A A

Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 12 (983) z dnia 20.04.2018

Wynagrodzenie przestojowe w razie ewakuacji zakładu pracy

Na mocy decyzji Policji, zakład pracy został ewakuowany z powodu odnalezienia ładunku wybuchowego z okresu II wojny światowej. Czy przerwę w pracy spowodowaną tą ewakuacją należy zakwalifikować jako przestój, za który przysługuje wynagrodzenie przestojowe?

Naszym zdaniem, tak. Przepisy prawa pracy nie definiują wprost pojęcia przestoju. Z piśmiennictwa z zakresu prawa pracy wynika, że przestój jest nieplanowaną, przejściową przerwą w wykonywaniu pracy, spowodowaną niedającymi się z góry przewidzieć okolicznościami. Przeszkodą w wykonywaniu pracy jest tylko sytuacja całkowicie uniemożliwiająca jej świadczenie.

Przyczyny wystąpienia przestoju mogą dotyczyć pracodawcy (np. brak materiałów do produkcji) albo pracownika (np. uszkodzenie maszyny przez pracownika). Z kolei przyczyny leżące po stronie pracodawcy można podzielić na zależne i niezależne od niego.

Do niezależnych przyczyn przestoju można zaliczyć np. klęskę żywiołową, przerwę w dostawie prądu lub gazu albo działanie podmiotów lub osób trzecich (np. Policji). Wskazane w pytaniu okoliczności, tj. zarządzenie ewakuacji zakładu z powodu znalezienia niewybuchu z czasów II wojny światowej można, naszym zdaniem, zaliczyć do przeszkód (przestoju) w wykonywaniu pracy obiektywnie niezależnych od pracodawcy, choć generalnie leżących po jego stronie.

Warunkiem wystąpienia przestoju, oprócz zaistnienia przeszkody w wykonywaniu pracy, jest gotowość pracownika do pracy. Polega ona na tym, że pracownik pozostaje w stanie fizycznej oraz psychicznej zdolności do wykonywania pracy, a także wyraża wolę jej świadczenia. Przez pozostawanie w gotowości do pracy w rozumieniu art. 81 K.p. należy rozumieć stan, w którym pracownik może niezwłocznie, na wezwanie pracodawcy, podjąć pracę.

Za czas przestoju pracownikowi przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60% wynagrodzenia (art. 81 § 1 K.p.).

Wynagrodzenie przestojowe nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Wynagrodzenie przestojowe przysługuje pracownikowi, jeżeli przestój nie był przez niego zawiniony.

Obliczenie wynagrodzenia przestojowego w razie ustalenia wynagrodzenia pracownika w stawce godzinowej polega na pomnożeniu tej stawki przez liczbę godzin niewykonywania pracy z powodu przestoju (patrz: przykład 1).

W przypadku wynagradzania pracownika stałą stawką miesięczną, wynagrodzenie przestojowe oblicza się zgodnie z § 4a rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy... . Zgodnie z tym przepisem, przy ustalaniu wynagrodzenia przestojowego dla pracowników otrzymujących wynagrodzenie określone stawką miesięczną, wynagrodzenie za jedną godzinę ustala się dzieląc miesięczną stawkę wynagrodzenia przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu (patrz: przykład 2).

Natomiast przy ustalaniu wynagrodzenia określonego procentowo, w celu obliczenia wynagrodzenia za czas przestoju, stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop (§ 4 ust. 1 ww. rozporządzenia). Należy wówczas:

obliczyć podstawę wynagrodzenia, w której składniki zmienne uwzględnia się w łącznej wysokości wypłaconej w okresie 3 miesięcy poprzedzających miesiąc wystąpienia przestoju, a w razie znacznych wahań z okresu 12 miesięcy,
następnie ustalić 60% podstawy wynagrodzenia,
ustalić stawkę za godzinę przestoju poprzez podzielenie 60% podstawy wynagrodzenia przez liczbę godzin przepracowanych w okresie, z którego ustalono podstawę.

Tak obliczoną stawkę za godzinę przestoju należy pomnożyć przez liczbę godzin występowania przestoju (patrz przykład 3).

Przykład 1

Pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy otrzymuje wynagrodzenie wynoszące 17 zł za godzinę pracy. W kwietniu 2018 r., z powodu przerwy w dopływie prądu, nie pracował przez 7 godzin, chociaż był gotów do jej świadczenia. Za czas przestoju przysługuje mu wynagrodzenie w wysokości 119 zł (17 zł × 7 godz.).

Przykład 2

Pracownik jest zatrudniony na pełny etat w podstawowej organizacji czasu pracy i przysługuje mu wynagrodzenie określone w stałej stawce miesięcznej wynoszące 3.450 zł. W kwietniu 2018 r., w którym obowiązujący czas pracy wynosi 160 godzin, z powodu awarii maszyny nie pracował przez 6 godzin, mimo że był gotów do wykonywania pracy. Za te godziny przysługuje mu wynagrodzenie przestojowe w kwocie 129,36 zł, tj. 3.450 zł : 160 godz. = 21,56 zł; 21,56 zł × 6 godz. = 129,36 zł.

Przykład 3

Pracownik wynagradzany jest stawką akordową. W kwietniu 2018 r., z powodu braku materiałów do produkcji, przez 5 godzin nie świadczył pracy, mimo że był do niej gotów.

W okresie 3 miesięcy poprzedzających przestój uzyskał następujące wynagrodzenie: w styczniu 2018 r. - 3.258 zł, w lutym 2018 r. - 2.985 zł, w marcu 2013 r. - 3.700 zł. W okresie tym pracował łącznie 504 godziny (168 godz. + 160 godz. + 176 godz.). Wynagrodzenie przestojowe wynosi 59,20 zł, zgodnie z wyliczeniem:

3.258 zł + 2.985 zł + 3.700 zł = 9.943 zł,

9.943 zł × 60% = 5.965,80 zł,

5.965,80 zł : 504 godz. = 11,84 zł,

11,84 zł × 5 godz. = 59,20 zł.