Zmiana minimalnego wynagrodzenia a podwyższenie zasiłku macierzyńskiego do gwarantowanej kwoty

Po porodzie pracownica nabywa prawo do urlopu macierzyńskiego, a jeżeli złoży stosowny wniosek, to także rodzicielskiego. Za okres tych urlopów przysługuje jej zasiłek macierzyński, którego miesięczna wysokość nie może być niższa od kwoty świadczenia rodzicielskiego. Coroczny wzrost najniższej podstawy wymiaru zasiłku skutkuje zmniejszeniem liczby ubezpieczonych z prawem do podwyższenia zasiłku macierzyńskiego do gwarantowanego 1.000 zł miesięcznie.

Wysokość zasiłku

Zasiłek macierzyński należny pracownikowi oblicza się w oparciu o podstawę jego wymiaru, którą stanowi:

przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 lub - przy krótszym okresie zatrudnienia - pełnych miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstało prawo do świadczenia, albo
podstawa wymiaru ostatnio wypłaconego świadczenia (np. zasiłku chorobowego), jeśli między nimi nie było przerwy, albo przerwa ta była krótsza od trzech pełnych miesięcy kalendarzowych.

Miesięczna jego wysokość wynosi:

100% tej podstawy - za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego/na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz za okres odpowiednio do 6, 8 lub 3 tygodni urlopu rodzicielskiego, a następnie
60% tej podstawy - za pozostały okres urlopu rodzicielskiego

albo - po spełnieniu określonych warunków

80% tej podstawy - za cały okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego/na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego.

Kwestie te reguluje art. 31 ust. 1-3 i 5 z uwzględnieniem art. 36 i 43 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej ustawą zasiłkową.

Z gwarancją najniższej podstawy...

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, za sprawą art. 45 ustawy zasiłkowej, nie może być jednak niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia. A ponieważ kwota minimalnej płacy zmienia się co roku z dniem 1 stycznia, z nowym rokiem wzrasta także najniższa podstawa wymiaru zasiłku, a co za tym idzie i samego świadczenia.

Nie dotyczy to jedynie ubezpieczonych będących pracownikami, do których wynagrodzenia nie mają zastosowania przepisy ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (np. pracowników młodocianych).

Jeśli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, wysokość gwarantowanej podstawy wymiaru zasiłku oblicza się od odpowiednio zmniejszonego dla tego wymiaru najniższego wynagrodzenia.

Kalkulator najniższej podstawy wymiaru świadczeń chorobowych dostępny jest w serwisie kalkulatory.gofin.pl.

Za każdy dzień danego urlopu z tytułu macierzyństwa/rodzicielstwa, nie wyłączając dni wolnych od pracy, pracownikowi przysługuje tzw. stawka dzienna zasiłku obliczana jako 1/30 podstawy wymiaru (faktycznej lub - jeżeli okaże się zbyt niska - najniższej gwarantowanej stosownej do wymiaru czasu pracy) w odpowiedniej procentowo wysokości.

...i samego świadczenia

Natomiast miesięczna kwota obliczonego już zasiłku macierzyńskiego, po pomniejszeniu o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, nie może być niższa niż kwota świadczenia rodzicielskiego, określonego w ustawie o świadczeniach rodzinnych, a więc od 1.000 zł. W przeciwnym razie, w świetle art. 31 ust. 3a ustawy zasiłkowej, kwotę zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych podwyższa się do wysokości świadczenia rodzicielskiego, z zastrzeżeniem dotyczącym uprawnionych do zasiłku macierzyńskiego z kilku tytułów (art. 62 ust. 4-6 ustawy zasiłkowej).

Jeśli zasiłek macierzyński przysługuje za część miesiąca, stosowne jego podwyższenie do wysokości świadczenia rodzicielskiego ustala się proporcjonalnie do okresu, za który jest wypłacany zasiłek macierzyński.

Biorąc pod uwagę fakt, iż z roku na rok zwiększa się miesięczna wysokość zasiłków macierzyńskich obliczanych od najniższej gwarantowanej podstawy ich wymiaru, a wysokość świadczenia rodzicielskiego pozostaje na niezmienionym poziomie (od początku jego wprowadzenia, tj. od 1 stycznia 2016 r. wynosi 1.000 zł miesięcznie), co roku zmniejsza się ilość pracowników, którym zasadne jest wypłacanie podwyższenia zasiłku macierzyńskiego do wysokości 1.000 zł. W zasadzie nie przysługuje już ono zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, nawet jeśli zasiłek należny jest w wysokości 60% podstawy wymiaru zasiłku.

Trzeba być jednak czujnym w przypadku zatrudnionych na część etatu. W określonych przypadkach może się bowiem okazać, że w jednym miesiącu podwyższenie to przysługuje, a w innym już nie, np. ze względu na liczbę dni kalendarzowych w danym miesiącu (przykład).